Η Συμφωνία του Δικαίου της Θαλάσσης του ΟΗΕ [Montego Bay 1982] μετά την κύρωσή της από 60 χώρες και εν συνεχεία από 192, τέθηκε σε ισχύ από το 1995. Η Ελλάδα υπέγραψε, κύρωσε και κατέθεσε τα σχετικά έγγραφα στον ΟΗΕ, κατά των οποίων όμως η Τουρκία πρόβαλε δήλωση επιφύλαξης των δικαιωμάτων της, η οποία όμως δεν έγινε αποδεκτή και δεν καταχωρήθηκε.

Σύμφωνα με τη Νέα Συμφωνία, κάθε παράκτια πολιτεία έχει το δικαίωμα να κηρύξει την ΑΟΖ της δηλ. την Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη, μέχρι τα 200 ν.μ., εφόσον υπάρχει ελεύθερος ωκεανός, άλλως η ΑΟΖ φθάνει μέχρι τη μέση γραμμή η τη μέση απόσταση, μεταξύ αυτής και της απέναντι χώρας, από τη γραμμή βάσεως από την οποία μετριέται η αιγιαλίτιδα ζώνη.


Η Συμφωνία του Δικαίου της θαλάσσης, προβλέπει ότι οι παράκτιες πολιτείες και τα νησιά, εκτός των βραχονησίδων που δεν μπορούν να συντηρήσουν οικονομική ζωή, έχουν δικαίωμα 12 ν.μ. για Αιγιαλίτιδα ζώνη και 200 ν.μ. για Α.Ο.Ζ., χωρίς ειδικούς περιορισμούς, τους οποίους επικαλείται η Τουρκία, η οποία όμως έχει κάνει χρήση του κανόνα αυτού, για Αιγιαλίτιδα Ζώνη 12ν.μ. και για ΑΟΖ, στη Μαύρη Θάλασσα, χωρίς να έχει υπογράψει τη νέα συμφωνία, με τη μέθοδο της μέσης γραμμής, με τη Σοβιετική Ένωση, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.

Οι έννοιες της Αιγιαλίτιδας ζώνης, της Υφαλοκρηπίδας, της Όμορης η Οικονομικής ζώνης και της ζώνης Αλιείας, θα πρέπει να πούμε, ότι έχουν ξεπεραστεί πλέον από την ΑΟΖ, η οποία τις υπερκαλύπτει, μετά την κήρυξή της.

Η χώρα μας έχει δικαίωμα ΑΟΖ και κανείς δεν μπορεί να της το αμφισβητήσει μέχρι το μέσον της απόστασης από τα γειτονικά μας Κράτη δηλ. τη μέση γραμμή. Ο καθορισμός του εύρους της ΑΟΖ γίνεται με την εφαρμογή της ειδικής επιστημονικής μεθόδου Voronoi, διά της οποίας προσδιορίζονται επακριβώς τα σημεία της έκτασής της.
Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να πούμε ότι, ενώ τα δικαιώματα του Κράτους στην υφαλοκρηπίδα υπάρχουν εξ αρχής (ab initio) και αυτοδικαίως (ipso facto), τα δικαιώματα όμως επί της ΑΟΖ αποκτώνται μόνο κατόπιν κήρυξής της από το παράκτιο Κράτος.

Όταν το εύρος της ΑΟΖ ενός Κράτους επικαλύπτει το εύρος της ΑΟΖ ενός άλλου Κράτους, τότε γίνεται οριοθέτηση κατόπιν συμφωνίας μεταξύ τους και στην περίπτωση διαφωνίας τους με την παραπομπή της οριοθέτησης στο Διεθνές Δικαστήριο της θαλάσσης, που καθιερώθηκε με την τελευταία Συμφωνία και εδρεύει στο Αμβούργο.

Η Ελλάδα διαπραγματεύεται αυτή τη στιγμή τον προσδιορισμό της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο και τη Λιβύη. Έχει δε διαπραγματευθεί και ορίσει την ΑΟΖ της και με την Αλβανία, πλην όμως η τελευταία ματαίωσε την εφαρμογή της εντελώς παράνομα, λόγω προσφυγής της αντιπολίτευσης της Αλβανίας στο ανώτατο δικαστήριο της Αλβανίας, όπου ισχυρίζεται ότι δήθεν δικαιούται μεγαλύτερη θαλάσσια έκταση ,παραβιάζοντας έτσι τη βασική αρχή των διεθνών σχέσεων που είναι pacta sund servanda.

Στην ΑΟΖ το παράκτιο Κράτος ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα για έρευνα, εκμετάλλευση, διατήρηση και διαχείριση των ζώντων ή μη πόρων του βυθού της θαλάσσης, του υπεδάφους των υπερκειμένων υδάτων καθώς και των ρευμάτων οικονομικής δραστηριότητας.

Η οριοθέτηση της ΑΟΖ γίνεται με βάση το άρθρο 38 του Καταστατικού του Διεθνούς Δικαστηρίου και εφαρμόζονται δύο μέθοδοι .α) η μέθοδος της μέσης γραμμής, που αποτελεί εθιμικό και συμβατικό δίκαιο, και β) η αρχή της δικαιοσύνης και της aequo et bono,εάν οι διάδικοι συμφωνούν .

Η Ελλάδα έχει 15.000 περίπου χιλιόμετρα ακτές και όπως γίνεται αντιληπτό, η ΑΟΖ της καταλαμβάνει τεράστια έκταση θαλάσσιου χώρου, η εκμετάλλευση του οποίου μπορεί να στηρίξει την οικονομική ανάκαμψη της χώρας.

Στην ΑΟΖ της Ελλάδος έχουν γίνει γεωλογικές και γεωφυσικές έρευνες από Αμερικανούς, Ρώσους και Γάλλους, με ενθαρρυντικές πληροφορίες και ήδη έχει αρχίσει η διαδικασία για την εκμετάλλευσή της, προς το παρόν εντός των ορίων της Ελληνικής Αιγιαλίτιδας ζώνης. Οι μελέτες δε που έχουν γίνει από Έλληνες και ξένους επιστήμονες ισχυρίζονται ότι στον Ελληνικό θαλάσσιο χώρο και γενικότερα στην Ελληνική ΑΟΖ, υφίστανται τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου και πετρελαίου.

Εντωμεταξύ η εκμετάλλευση του Πρίνου [1] η οποία όταν άρχισε το 1972,απέδιδε ημερησίως περίπου 40.000 βαρέλια πετρελαίου και 10.000 πόδια κυβικά αέριο, έχει μειωθεί σημαντικά , ενώ η εκμετάλλευση τού Πρίνου [2] που βρίσκεται στη θέση Μπάμπουρας, ανατολικά της Θάσου, στο ύψος των 11,1 ν.μ. και έχει εξακριβωμένα, μεγάλες ποσότητες Πετρελαίου και Αέριου, έχει ματαιωθεί, γιατί δεν μας το επιτρέπουν οι Τούρκοι, μετά την αποδοχή εκ μέρους της Κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου της Τουρκικής ερμηνείας του Πρωτοκόλλου της Βέρνης, στην κρίση το 1987, σύμφωνα με την οποίαν, όσο θα διαρκούν οι συνομιλίες μεταξύ των δύο χωρών, δεν θα γίνονται εξερευνήσεις και εξορύξεις στο Αιγαίο, καθώς επίσης και της συμφωνίας, που έκανε με τον Οζάλ στο Νταβός, που αποτέλεσε μεγάλο λάθος της πολιτικής του, αφού στέρησε την Ελλάδα από ένα σημαντικό ενεργειακό προιόν, το οποίο και αναγνώρισε στη συνέχεια με το γνωστό mea culpa.

Κατά το Πανεπιστήμιο της Κρήτης, τα αποθέματα πετρελαίου νότια της Κρήτης φτάνουν τα 20-22 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και 20 δισεκατομμύρια πετρελαίου αντιστοίχως στη ζώνη του Ηροδότου.

Η ΑΟΖ της Ελλάδος μαζί και των νησιών μας φτάνει την έκταση των 147.300 τ.χ περίπου όσο είναι η έκτασης της Γαλλίας . Η Ελλάδα, ως έχει κάθε δικαίωμα, εάν είχε επεκτείνει στις ηπειρωτικές της ακτές και στα νησιά της, την αιγιαλίτιδα ζώνη της στα 12 ν.μ. και εάν κηρύξει την ΑΟΖ της, η οποία υπερκαλύπτει όλες τις άλλες ζώνες, στην Τουρκία θα περιέρχονταν μόνο 2-4% της συνολικής έκτασης του Αιγαίου.

Το Αιγαίο στην προκειμένη περίπτωση, θα πρέπει να πούμε ότι από απόψεως γεωφυσικής και γεωστρατηγικής – όπως λένε οι ειδικοί – είναι λόγω της πολλαπλότητας του και της πολυμορφίας του, άτρωτο επίθεσης . Αποτελεί δε το πιο αυθεντικό αμυντικό μας σημείο, αλλά και το δόρυ για κάθε επιθετική μας ενέργειας, για αυτό και θα πρέπει, να μην επιτρέπεται η εκ των έσω αλλοτρίωσή του, όπως γίνεται τελευταία με την παραχώρηση λιμανιών, σε Τούρκους ή η εγκατάσταση ανεξέλεγκτου μουσουλμανικού πληθυσμού, στα νησιά μας.

Παρόλα αυτά και ενώ το θέμα της ΑΟΖ της Ελλάδας είναι απλή υπόθεση, η Ελλάδα με το φοβικό σύνδρομο που την διακατέχει απέναντι της Τουρκίας, αν δεν εκτελεί εντολές, το έχει μετατρέψει, σε πολύπλοκο πρόβλημα, όπως π.χ. με την παρέμβαση της, στις διαπραγματεύσεις Κύπρου – Αιγύπτου, για την μεταξύ τους κήρυξη και προσδιορισμό της ΑΟΖ, με την οποίαν ζήτησε, από την Κυβέρνηση της Κύπρου, να μην επεκταθεί η ΑΟΖ της Κύπρου μέχρι τα όρια της Ελληνικής ΑΟΖ δηλ. του συμπλέγματος των νήσων του Κατελλόριζου, για να μην υπάρξει ένταση των σχέσεών μας με την Τουρκία, με συνέπεια να μειωθεί η ΑΟΖ της Κύπρου, περίπου 12-15 χιλιόμετρα ανατολικά του Καστελλόριζου, για να μην υπάρχει επαφή της Κυπριακής με την Ελληνική ΑΟΖ .

Η κήρυξη και πραγμάτωση της ελληνικής ΑΟΖ, στο νότιο ανατολικό Αιγαίο,μεταξύ Κρήτης-Δωδεκανήσου-Καστελλόριζου –Κύπρου και Αιγύπτου, θα πρέπει να υλοποιηθεί με πολυμελή συμφωνία μεταξύ, Κύπρου, Αιγύπτου, Ελλάδας και Ε.Ε.. που θα προσδιορίζει τα όρια της ΑΟΖ των χωρών αυτών και κυρίως το σημείο επαφής τους, που είναι νοτίως των νησιών του Καστελλόριζου.

Η κήρυξη όμως της ΑΟΖ, προυποθέτει την εκ μέρους μας σοβαρή προετοιμασία, μετά από έρευνα και μελέτη των πραγματικών συνθηκών, του νομικού πλαισίου, τη σύμπραξη των ως άνω χωρών, για την αντιμετώπιση της τυχόν αντίδρασης της Τουρκίας και τέλος της νομολογίας των αποφάσεων των Διεθνών Δικαστηρίων, όπως είναι οι Αποφάσεις, Ρουμανίας Ουκρανίας-και Μπανγκλατές – Μιανμάρ, σύμφωνα με τις οποίες, α] το νησί των <φιδιών> της Ουκρανίας, που βρίσκεται κοντά στις Ρουμανικές ακτές, δεν έχει υφαλοκρηπίδα ,ούτε ΑΟΖ, παρά μόνο χωρικά ύδατα, πλην όμως είναι ακατοίκητο, εν αντιστοιχία με το δικό μας το Καστελλόριζο που είναι κατοικημένο, έχει ζωή και ευρίσκεται εν μέσω του συμπλέγματος και άλλων νησιών που έχουν οικονομική ζωή και β] το νησί Σέν Μάρτιν το οποίο ανήκει στο Μπανγκλαντές, είναι παρακείμενο με τις ακτές του Μιανμάρ και έχει 7000 κατοίκους ,για το οποίο το δικαστήριο είπε ότι έχει χωρικά ύδατα 12 ν.μ. αλλά όχι ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα.

Η Ελλάδα οφείλει πριν από την κήρυξη της ΑΟΖ της, να πραγματοποιήσει παράλληλα, μια παγκόσμια καμπάνια και να ενημερώσει για τα δίκαιά της τον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, την Ε.Ε., τις Η.Π.Α., τη Ρωσία, την Κίνα κ.τ.λ. που θα την διευκολύνουν στην κήρυξη της .

Τέλος η ΑΟΖ, όπως είπαμε, είναι έννοια, η οποία υιοθετήθηκε μεν από το Νέο Δίκαιο της Θαλάσσης του 1982, πλην όμως αποτελεί εξέλιξη του δικαίου, περί αλιείας, αιγιαλίτιδας, υφαλοκρηπίδας, όμορης και οικονομικής ζώνης των κρατών, τα οποία την εφάρμοζαν στην πράξη από πολλά χρόνια, μεταξύ των οποίων και τα κράτη της Λατινικής Αμερικής, τα οποία, καταδίωκαν τα φαλαινοθηρικά πλοία του Ωνάση.

Τέλος θα πρέπει να πούμε ότι η Συμφωνία του ΟΗΕ για την ΑΟΖ, αποτελεί κωδικοποίηση του διεθνούς εθιμικού και συμβατικού δικαίου και συνεπώς υποχρεωτικού, Jus cogens, για όλες τις χώρες, ακόμη και για αυτές που δεν την έχουν υπογράψει, όπως είναι η Τουρκία, παρά το γεγονός ότι η ίδια έχει κάνει χρήση του κανόνα αυτού, από ετών στη Μαύρη θάλασσα, στηριζόμενη στην υποτιθέμενη ισχύ της και στο δόγμα alla manu militare, το οποίο ευελπιστεί ότι τελικά θα επιβάλει.